Geschiedenis van Londerzeel

Aangenomen wordt dat de deelgemeente Londerzeel ontstaan is bij de burcht van de Berthouts, op het kruispunt van de wegen Asse-Mechelen en Grimbergen-Puurs.

De belangrijkste hoven zijn Oudenhoven , het Hof Asschrijhane of Asscherayen , van de 12de tot de 17de eeuw bezit van de familie van Ursene. Ze noemden zich heren van Asschrijhane. Ze trouwden met  leden van het Hof ten Broke en gingen de tak van Ursene – van den Broeck vormen. Baudouin d’Ursel vond nieuwe gegevens over van Ursene-Londerzeel en Ursene-Malderen , maar ze moesten nog uitgewerkt worden. De van Ursenes werden in Londerzeel opgevolgd door de families van Doethinghem, de Boot, de Spoelbergh, die sinds 1786 burggraven  van het kasteel Drietoren zijn.Het dorp ligt op de grens met het Land van Dendermonde  en het oude hertogdom Brabant . Feodaal is het een kluwen omdat de heren van Grimbergen verwant waren met die van Dendermonde , kasteleinen van Gent. De plaats heeft fel geleden onder de Geuzen. Gillis van Marselaer  zond zijn drie zonen  mee met  Adrianus Floriszoon Boeyens  ( Utrecht ° 1459 – Rome + 1523 ) naar Rome toen deze tot paus verkozen was . Adrianus was kortstondig paus ( 1522-1523 ) onder de naam Hadrianus VI . Hij had vanaf 1476 op kosten van Gillis in Leuven gestudeerd . Met de pauselijke vloot onder leiding van Willem van Marselaer  voeren de Johannieters in januari 1523 van Rodos naar Malta. Ze werden er ook Maltezerridders genoemd.

n 1985-1986 werd deskundig gegraven naar de burcht op de feodale motte . Naast het bekende torentje  vond men een grote bakstenen woontoren en een stortkoker uit de 13de eeuw . Die leverde heel wat informatie over de eetgewoontes van die tijd. Men vond ook oude zandstenen muren uit een vroegere periode. De motte was omgeven door water en een aardwal . Londerzeel is het geboortedorp van letterkundige Gerard Walschap , van schilder Edward van Esbroeck, van beeldhouwer Leopold van Esbroeck en van componist Lode Meeus.

Het kasteel Drie Torens had een classicistisch karakter, dat bij het afbikken van de bepleistering grotendeels verloren ging. Aan het kasteel waren in de middeleeuwen een hoeve en een watermolen verbonden. De watermolen is verdwenen en het molenhuis met hoeve is tot woning omgebouwd . In de tuin vinden wij nog een huiskelder . Hendrik Beyaert bouwde hier in 1884 een neo-romaanse kapel, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.

In Londerzeel staan bezienswaardige hoeves : de Hendolf , het Hof Altenaken, het Hog ter Hellen of d’Helhoef  of het Hof Tusschenbek, het Hof Verrenrode – later het Schaliënhuis genaamd , waar de kleindochter  van Pieter-Paul Rubens , de vrouw van Marcus van der Veken woonde - , en voorts de Kruishoeve , het Hof ter Locht , het Hof ter Winkelen enz.

De oudste afbeelding van de Sint-Christoffelkerk staat op een plan van de Vaart van Willebroek uit 1565 . In 1582 werd de kerk samen met de burcht door brand verwoest. De Spanjaarden legden vele gebouwen plat die aan Willem van Oranje  toebehoorden. De Zwijger was als heer van Grimbergen ook heer van Londerzeel. De kerk zou nog branden , de laatste keer in 1855. De nieuwe kerk kwam in fases tot stand . Zij is opgetrokken in zandsteen, telt drie beuken en heeft een welfsel van 1858 . In 1898 werd een nieuwe toren geplaatst na het afbreken van de bovenste galmgaten. In 1730 was de toren al eens beschadigd en in 1736 herbouwd. Een windhoos vernielde in 1990 de toren en ook de Heidemolen van  Malderen. Beide werden heropgebouwd. De kerk bezit enkele kunstschatten : een 15de eeuws gepolychromeerd stenen Christoffelbeeld en misgewaden van omstreeks 1530, versierd met geborduurde  taferelen uit het leven van Christus . Koorgestoelte en altaren zijn van omstreeks 1875 , het grote Christoffelbeeld is van 1841-1860 . De preekstoel dateert van 1651-1700. Het is een bescheiden barokmeubel, waarvan het klankbord door engelen gestut wordt , terwijl personificaties van Geloof, Hoop en Liefde de kuip ondersteunen. In de buitengevel van de sacristie zit de grafsteen van Engelbert van Doetinghem ( 1643 ) , heer van Asschrijhane.

De Berch van Calvariën of Bergkapel , een laatgotische bedevaartplaats , werd omstreeks 1525 gebouwd . Zij lag aan het eind van een kruisweg die vanaf het Pilatushuis dwars door het veld naar de kapel liep. Pastoor van Steenbergh bouwde de Bergkapel na zijn pelgrimstocht naar het Heilig Graf. De kapel met drie verdiepingen heeft diverse beelden uit de 17de en 18de eeuw.

 Sinds de verwoesting van 1582 blijft van de burcht op de feodale motte  niets over dan een een 19de -eeuws herenhuis , het torentje en een afgeplatte motte. In de wijk Sint-Jozef staat de driebeukige neogotische Sint-Jozefkerk van 1876 , ontworpen door architect Caluwaerts. De ruime pastorie van 1872 naast de kerk is in dezelfde stijl gebouwd.

De Herbodinnemolen, op de grens met Londerzeel, is samengesteld uit een afzonderlijk aangedreven korenmolen en een olieslagmolen.